نکاتی در خصوص محل گرفتن نبض و شیوه درست گرفتن نبض
به گزارش تور ارمنستان، نبض، ارتعاشاتی است که در اثر ضربان قلب در دیواره های شریان ها ایجاد می گردد و به صورت منظم در نقاط مختلف بدن قابل حس است. هر بار که قلب منقبض می گردد، موجی از خون به وسیله شریان ها به سراسر بدن پمپاژ می گردد و این موج، به صورت نبض قابل حس است.
اصولی اولیه نبض
1. فراوری نبض
هر انقباض قلب، موجی از خون را به درون شریان ها می فرستد که باعث افزایش موقت فشار خون در شریان ها می گردد. این افزایش فشار به صورت موجی از انقباضات و انبساطات در دیواره های شریان ها حرکت می نماید که به آن نبض گفته می گردد.
2. محل های حس نبض
نبض در نقاط مختلف بدن قابل حس است، اما به طور معمول در شریان هایی که نزدیک به سطح بدن قرار دارند و به استخوان های زیرین فشرده می شوند، بهتر حس می گردد. این نقاط شامل شقیقه، گردن، مچ دست، کشاله ران، پشت زانو و مچ پا هستند.
3. اهمیت نبض
نبض، اطلاعات مهمی درباره شرایط قلب و عروق بدن می دهد. شدت، نظم، و تعداد نبض ها می تواند نشانه هایی از سلامت قلب و سیستم گردش خون باشد. به عنوان مثال، نبض سریع و نامنظم می تواند نشانه ای از مسائل قلبی باشد، در حالی که نبض ضعیف و آهسته می تواند نشانه کاهش جریان خون باشد.
اهمیت تاریخی نبض در پزشکی
نبض از دیرباز تا کنون، یکی از ابزارهای مهم در تشخیص و ارزیابی شرایط سلامتی افراد بوده است. آنالیز نبض در تاریخ پزشکی نقش حیاتی و محوری داشته و در تمدن های مختلف به عنوان یکی از روش های اصلی تشخیص بیماری ها استفاده می شده است.
دوران باستان
در تمدن های باستانی مانند مصر، چین، هند و یونان، پزشکان از آنالیز نبض به عنوان یکی از روش های اولیه برای تشخیص بیماری ها استفاده می کردند. در مصر باستان، پزشکان معتقد بودند که نبض نشان دهنده شرایط روح و جسم است. در چین باستان، مطالعه نبض به عنوان یکی از اصول اساسی طب سنتی چینی شناخته می شد و پزشکان با توجه به تغییرات نبض، به تشخیص بیماری ها می پرداختند.
بقراط و گالن
بقراط، پزشک یونان باستان و پدر پزشکی، نقش مهمی در ترویج مطالعه نبض داشت. او معتقد بود که نبض اطلاعات مهمی درباره شرایط سلامت افراد ارائه می دهد و می توان از آن برای تشخیص بیماری ها استفاده کرد. بعدها، گالن، پزشک مشهور روم باستان، تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام داد و نبض را به یکی از ابزارهای مهم در تشخیص بیماری ها تبدیل کرد. گالن با استفاده از مطالعه نبض، نظریه های جدیدی درباره عملکرد قلب و عروق ارائه داد.
دوران اسلامی
در دوران طلایی اسلامی، پزشکان بزرگی مانند ابن سینا (Avicenna) و رازی (Rhazes) نیز به مطالعه نبض پرداختند و تحقیقات خود را بر اساس کارهای پیشینیان توسعه دادند. ابن سینا در کتاب مشهور قانون در طب فصلی کامل را به مطالعه نبض اختصاص داد و روش های مختلفی برای ارزیابی نبض و تشخیص بیماری ها معرفی کرد.
دوران رنسانس
در دوران رنسانس، با پیشرفت علوم و فناوری، مطالعه نبض به یکی از روش های اصلی تشخیص بیماری ها تبدیل شد. پزشکان اروپایی مانند ویلیام هاروی (William Harvey) با استفاده از مشاهدات و تحقیقات خود، نظریه هایی درباره گردش خون و عملکرد قلب ارائه دادند که نقش مهمی در درک بهتر نبض و اهمیت آن در پزشکی داشت.
دوران مدرن
در دوران مدرن، با پیشرفت فناوری و تجهیزات پزشکی، آنالیز نبض به یک روش دقیق تر و علمی تر تبدیل شده است. امروزه، دستگاه های الکترونیکی پیشرفته ای برای مقدار گیری نبض و ضربان قلب وجود دارند که به پزشکان یاری می نمایند تا اطلاعات دقیقی درباره شرایط سلامت بیماران به دست آورند.
9 محل حیاتی برای مقدار گیری نبض
1. شقیقه ای (Temporal)
این نقطه در ناحیه شقیقه قرار گرفته است و می توان نبض را با استفاده از دو انگشت پیدا کرد. این نقطه به ویژه در بچه ها مفید است.
2. کاروتید (Carotid)
نبض کاروتید در گردن و کنار نای احساس می گردد. در احیای قلبی- ریوی یا CPR بزرگسالان، این نقطه استاندارد طلایی است. توجه داشته باشید که هرگز نباید هر دو شریان کاروتید به طور همزمان آنالیز شوند زیرا باعث کاهش جریان خون مغزی می گردد.
3. آپیکال (Apical)
این نقطه نبض در بالای قلب و در ناحیه قفسه سینه قرار گرفته است. این نقطه به ویژه برای مقدار گیری ضربان قلب در بیماران نوزاد مفید است.
4. فمورال (Femoral)
این نبض در ناحیه کشاله ران و نزدیک به استخوان لگن احساس می گردد. این نقطه یکی از برترین نقاط برای آنالیز نبض در هنگام CPR است.
5. براکیال (Brachial)
نبض براکیال در قسمت داخلی بازو و نزدیک به آرنج احساس می گردد. در CPR بچه ها زیر یک سال، این نقطه استاندارد طلایی است.
6. رادیال (Radial)
این نبض در مچ دست و نزدیک به شست احساس می گردد. این نقطه یکی از پرکاربردترین نقاط برای مقدار گیری نبض است.
7. پوپلیتئال (Popliteal)
این نبض در پشت زانو احساس می گردد و برای آنالیز جریان خون به پاها استفاده می گردد.
8. پشتی تیبیال (Posterior Tibial)
این نبض در پشت مچ پا و در نزدیکی تاندون آشیل احساس می گردد. این نقطه برای ارزیابی جریان خون به پاها مهم است.
9. دورسالیس پدیس (Dorsalis Pedis)
این نبض در بالای پا و بین انگشتان اول و دوم احساس می گردد. این نقطه برای آنالیز جریان خون به پاها کاربرد دارد.
ارزیابی نبض
شدت نبض
نبض ها بر اساس شدت به پنج درجه تقسیم می شوند:
- 0: غایب
- +1: ضعیف و نخ مانند
- +2: نرمال و قابل شناسایی
- +3: افزایش یافته، با فشار میانه
- +4: پر و قوی
مستندسازی نبض
برای مستندسازی صحیح نبض باید به چهار عنصر توجه گردد:
- نرخ: تایید ضربان قلب
- ریتم: آنالیز منظم بودن ضربان ها
- تقارن: آیا نبض ها در هر دو طرف بدن یکسان احساس می شوند؟
- دامنه: از 0 تا +4
نکات مهم در آنالیز نبض
- از انگشت شست برای آنالیز نبض استفاده نکنید زیرا خود انگشت شست نبض دارد و ممکن است نبض بیمار را با نبض خودتان اشتباه بگیرید.
- در CPR بزرگسالان، آنالیز نبض کاروتید استاندارد طلایی است.
- در CPR بچه ها، آنالیز نبض براکیال استاندارد طلایی است.
- نبض های فمورال و رادیال برای آنالیز در مواقع شلوغی مناسب هستند.