هر آنچه باید درباره سرطان استخوان و انواع، نشانه ها، تشخیص و درمان آن بدانیم - تور ارمنستان

هنگامی که رشد و تقسیم سلول ها غیرطبیعی شده یا به عبارتی از کنترل سیستم مرگ سلولی خارج شود، سلول های غیرقابل کنترل می توانند یک بافت سلولی نو و ثانویه هوشمند را تشکیل دهند. این توده های نو به وجود آمده اصطلاحاً به عنوان تومور شناخته می شوند که اولین نشانه های سرطانی شدن بافت است. تومورها به طور کامل می توانند ظاهر، عملکرد و ساختار بافت های بدن را دچار تغییر دهند. آن ها می توانند تهاجمی یا غیرتهاجمی بوده و به دو دسته بدخیم و خوش خیم تقسیم می شوند.

مکان تشکیل تومورهای استخوانی، خود بافت های استخوانی فرد است. در واقع تشکیل تومور در بافت های استخوانی فرد به معنی ابتلا به سرطان نیست. در واقع همان طور که از نامش می آید، تنها تومورهای بدخیم که از مکان خود به سایر نقاط بدن منتشر می شوند، سرطانی هستند. این در حالی است که تومورهای خوش خیم در عین این که غیرعادی و غیرقابل کنترل هستند، غیر متحرک بوده و کمتر می توانند کشنده باشند. با این حال تومورهای خوش خیم استخوانی می توانند موجب فشردگی بافت استخوانی موضع تشکیل شوند و مسائل آینده متعددی را به وجود آورند.

انواع سرطان استخوان

سرطان ها می توانند انواع مختلفی از تومورهای استخوانی را در بیماران ایجاد کنند. بر اساس آمار مرکز ملی سرطان ایالات متحده آمریکا، سرطان های استخوان کمتر از 1 درصد کل سرطان های جامعه بشری را تشکیل می دهند. در زیر انواع سرطان شایع استخوانی که مربوط به تومورهای خوش خیم و بدخیم هستند، مورد اشاره قرار می گیرند.

انواع تومورهای خوش خیم استخوانی

استئوکندروم

تومورهای استخوانی خوش خیم معمول تر از تومورهای استخوانی بدخیم هستند. بر اساس گزارش آکادمی جراحان ارتوپدی امریکا، استئوکندروم معمول ترین تومور استخوانی در میان بیماران هست. در واقع استئوکندروم در حدود 40 درصد کل تومورهای خوش خیم را تشکیل می دهند که بیشتر بیماران مبتلا در این گروه در سنین جوانی و نوجوانی به سر می برند. این تومورها به طور کلی بیشتر در نزدیکی انتهاهای فعال استخوان های بلند همچون ران و بازو تشکیل می شوند. به طور تخصصی تر، این تومورها تعییناً در قسمت پایینی استخوان ران، قسمت پایینی استخوان درشت نی و قسمت بالایی استخوان بازو تشکیل می شوند. بافت تشکیل دهنده تومورهای استئوکندروم از استخوان و غضروف تشکیل شده است.

فیبروم های یکپارچه ناسازگار

این نوع تومور که بیشتر در جوانان و نوجوانان رخ می دهد، یک نوع کیست ساده استخوانی است.

تومورهای با سلول های غول پیکر

این نوع تومورها به صورت تهاجمی رشد می کنند. در قسمت های گرد پایانی استخوان ها به وجود می آیند و از جمله تومورهای نادر محسوب می شوند.

انکندروما

انکندروما یک کیست غضروفی است که در میان مغز استخوان بیمار رشد می کند. ابتلا به این تومور در کورکی شروع شده و تا بزرگ سالی ادامه می یابد. این تومور تمایل دارد به بخشی از سندرم هایی به نام سندرم Ollier و Mafucci تبدیل شود. این تومورها در دست ها، پاها و استخوان های بلند به وجود می آید.

دیسپلازی فیبروزی

دیسپلازی یک جهش ژنتیکی است که موجب فیبروز استخوانی و آسیب پذیری در برابر شکستگی در بیماران می شود.

کیست غیرطبیعی استخوان

کیست غیرطبیعی استخوانی، یک ناهنجاری عروقی هست که از مغز استخوان شروع می شود. سرعت رشد بالایی دارد و از آن جا که با صفحات رشد در ارتباط است، می تواند به شدت مخرب باشد.

انواع تومورهای بدخیم استخوان

استئوسارکوم

استئوسارکوم که بیشتر در بچه ها و نوجوانان اتفاق می افتد، دومین نوع شایع نوع سرطان استخوان است. این عارضه بیشتر در اطراف ران، شانه یا زانو ایجاد می شود، به سرعت رشد می کند و تمایل زیادی به توسعه به سایر قسمت های بدن دارد. شایع ترین قسمت ها برای ایجاد این تومور، صفحات رشد این استخوان ها هستند. گاها با نام تومورهای استئوژنیک نیز شناخته می شوند.

تومورهای خانواده سارکومای Ewing (ESFTs)

این نوع تومورها معمولاً نوجوانان و بزرگ سالان را هدف خود قرار می دهد، اما گزارش ها زیادی مبنی بر ظهور آن ها در بچه ها زیر پنج سال نیز مشاهده شده اند. این نوع سرطان استخوان معمولاً در پاها (استخوان های بلند)، لگن، ستون فقرات، دنده ها، سینه ها و جمجمه خود را بروز می دهد. اگرچه محل اصلی تشکیل این تومورها در کنار سلول های حفرات مدولاری استخوان ها بوده، اما گاها مشاهده شده این تومورها در حفرات چربی، عضلات و عروق نیز تشکیل شوند. شانس ابتلای مردان نیز از زنان بیشتر هست.

کندروسارکوما

این نوع سرطان استخوان معمولاً در باسن، شانه ها و لگن افراد مسن و سالخورده ایجاد می شود.

سرطان استخوان ثانویه

اصطلاح سرطان استخوان ثانویه به معنی آن است که سرطان در جایی دیگر در بدن شروع شده و سپس به استخوان توسعه می یابد. این گونه تغییرات معمولاً بر روی افراد مسن تأثیر می گذارد. انواع سرطان های زیر می توانند در افراد مسن موجب بروز سرطان های ثانویه استخوانی شوند:

* کلیه

* پستان

* پروستات

* ریه (به ویژه استئوسارکوم)

* غده تیروئید

* میلوما چندگانه

علل و عوامل ایجادکننده تومورهای استخوانی

علل اصلی ایجاد تومورهای استخوانی هنوز شناخته نشده است. تا به حال سه دلیل قرارگیری در معرض تشعشعات، آسیب دیدگی های حاد و عوامل ژنتیکی به عنوان علل احتمالی این عارضه معرفی شده اند. اگرچه دلیل اصلی استئوسارکوم هنوز تعیین نشده است، اما محققان آن را با قرار گیری در معرض تشعشعات و همچنین داروهای ضد سرطان در بچه ها مرتبط می دانند. همچنین افرادی که شکستگی های استخوانی را با ایمپلنت های فلزی ترمیم کرده اند، شانس بیشتری برای ابتلا به استئوسارکوما دارند.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به سرطان استخوان قرار دارند؟

بعضی از عوامل خطرساز برای این سرطان عبارت اند از:

* سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان، به ویژه این سرطان

* سابقه دریافت پرتودرمانی

* ابتلا به بیماری پاژه؛ یک بیماری که باعث تخریب استخوانی و سپس بازسازی غیرطبیعی آن ها می شود.

* وجود چندین تومور در غضروف (بافت همبند در استخوان) در زمان حال یا گذشته

نحوه شناسایی علائم سرطان استخوان

درد خفیف در استخوان های موضع، شایع ترین علامت سرطان استخوان است. دردها به صورت گاه و بی گاه شروع می شوند و تا مرحله اثبات درد همیشگی پیش می فرایند. ممکن است شدت دردها به حدی باشد که بتواند فرد را از خواب بیدار کند. متأسفانه گاهی اوقات وجود تومورهای کشف نشده در استخوان های فرد که منجر به بروز شکستگی می شوند، به عنوان شکستگی های پاتولوژیک تلقی می شوند. همچنین در بعضی موارد تورم در محل تومور وجود دارد.

ممکن است بعضی توده ها بدون درد باشند. در این موارد وجود تورم ناشی از یک توده بارزترین نشانه هست. تومورها همچنین می توانند عرق شبانه، تب و یا هر دو را ایجاد کنند. تومور خوش خیم استخوانی، مانند استئوکندروم، ممکن است درمان نداشته باشد، مگر اینکه شروع به تداخل با عملکرد و حرکت روزمره شما شود.

راه های تشخیص تومور استخوان

شکستگی ها پیش پا افتاده، عفونت ها و سایر موضوعات از این دست ممکن است به تومورها شباهت داشته باشد. برای اطمینان از داشتن تومور استخوانی، پزشک ممکن است انواع طیفی از آزمایش ها را تجویز نماید. یکی از اولین تست هایی که انجام می شود، آزمایش های ادرار و کشت پروتئین های موجود در خون مرتبط با تومورهای استخوانی هست.

یکی دیگر از آزمایش های مورد نظر تست آلکالین فسفاتاز هست. هنگامی که بافت استخوانی شما به خصوص در تشکیل سلول ها فعالیت می کند، میزان زیادی از این آنزیم در خون شما نشان داده می شود. این موضوع ممکن است به دلیل رشد استخوان ها در سنین رشد مانند در جوانان و یا تواند به معنی تومور و رشد غیرطبیعی استخوان باشد.

پزشک شما ممکن است از اشعه ایکس برای تعیین میزان و مکان دقیق تومور استفاده کند. این روش یکی از روش های همیشگی در تشخیص نهایی تومور است. این آزمایش ها معمولاً در قالب عکس برداری های MRI و یا اسکن CT و یا عکس برداری اشعه X انجام می پذیرند. پزشک ممکن است بخواهد بیوپسی را انجام دهد. در این آزمایش، نمونه ای از بافتی که تومور شما را تشکیل می دهد برداشته می شود. نمونه در یک آزمایشگاه تحت میکروسکوپ بررسی می شود.

راه های درمان سرطان استخوان

درمان تومورهای خوش خیم استخوان

تومورهای استخوان می توانند رشد کنند، یکسان باقی بمانند یا در نهایت ناپدید شوند. درمان خود به خودی تومورها بیشتر در بچه ها رخ می دهد. با این حال، پزشک ممکن است بخواهد تومور خوش خیم را جراحی کند. تومورهای خوش خیم می توانند گاهی توسعه یا تبدیل به تومورهای بدخیم شوند. تومورهای استخوانی نیز می توانند باعث شکستگی شوند. عدم درمان تومورهای خوش خیم از طرف پزشک گاهی امری معمول به شمار میرود.

درمان تومورهای بدخیم استخوانی

برای درمان تومورهای بدخیم معمولاً به یک گروه متخصص پزشکی احتیاجمند هستیم. اگر چه ابتلا به تومورهای بدخیم نگران کننده است، اما بررسی سر انجام بیماران مربوطه می تواند امیدبخش باشد. درمان شما بستگی به نوع سرطان استخوان شما و توسعه آن دارد. اگر سلول های سرطانی شما به تومور و ناحیه فوری آن محدود شده باشد، درمان موضعی صورت می گیرد.

سرطان استخوان معمولاً با جراحی درمان می شود. در طی عمل جراحی، تمام تومور شما حذف می شود. جراح شما به دقت حاشیه تومور خود را بررسی می کند تا مطمئن شود که هیچ سلول سرطانی پس از جراحی باقی نمی ماند. به طور کلی، روش هایی مثل پرتو درمانی، شیمی درمانی، انجماد بافت سرطانی و جراحی کلی ترین روش های درمانی در بیماران مبتلا هستند. ناگفته نماند هر دو مدل بدخیم و خوش خیم تومور می تواند بازگشت داشته باشد و از نو فرد را به سرطان مبتلا کند.

روش های درمان سرطان استخوان

برنامه درمانی توصیه شده شما ممکن است یک یا ترکیبی از موارد زیر باشد:

- جراحی برای برداشتن قسمت استخوان سرطانی - غالباً امکان بازسازی یا جایگزینی استخوان برداشته شده وجود دارد، اگرچه قطع عضو گاهی اوقات لازم است

- شیمی درمانی - درمان با داروی سرطان کش

- رادیوتراپی - درمانی که از اشعه برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود

- در بعضی موارد، دارویی به نام mifamurtide نیز ممکن است توصیه شود.

جراحی برای درمان سرطان استخوان

جراحی، درمان اصلی برای بیشتر انواع سرطان استخوان است. همچنین، ممکن است برای انجام نمونه برداری از سرطان به جراحی احتیاج باشد (میزانی از تومور را خارج می کنند تا در آزمایشگاه آزمایش شود). بیوپسی و درمان جراحی با عمل های جداگانه انجام می شوند، اما بسیار مهم است که پزشک هر دو را با هم برنامه ریزی کند و بهتر است یک جراح هم بیوپسی و هم جراحی اصلی را انجام دهد. هنگامی که جراح عمل برداشتن سرطان را انجام می دهد، نمونه برداری از مکان اشتباه می تواند منجر به مشکل شود. گاهی اوقات بیوپسی با ضعف انجام می شود که در اینصورت برداشتن سرطان بدون قطع اندام غیرممکن خواهد شد.

هدف اصلی جراحی برداشتن همه سرطان ها است. اگر حتی چند سلول سرطانی نیز باقی بماند، می تواند رشد کرده و تومور نوی ایجاد کنند. برای اطمینان از اینکه این اتفاق نمی افتد، جراحان تومور را به اضافه بعضی از بافت های طبیعی اطراف آن برمی دارند. به این عمل برش گسترده گفته می شود. خارج کردن بعضی از بافت های طبیعی به شما اطمینان می دهد که همه سرطان برداشته می شود.

پس از جراحی، یک آسیب شناس به بافتی که برداشته شده است نگاه می کند تا ببینید حاشیه (لبه های بیرونی که به عنوان بافت طبیعی برداشته شده است) سلول های سرطانی دارد یا خیر. اگر سلول های سرطانی در لبه های بافت دیده شوند، حاشیه ها مثبت نامیده می شوند. وقتی هیچ سرطانی در لبه های بافت دیده نشود، گفته می شود که حاشیه منفی، تمیز یا واضح است. برداشتن گسترده با حاشیه های تمیز احتمال رشد مجدد سرطان در همان ابتدا را به حداقل می رساند.

وجود تومور در بازوها یا پاها

گاهی اوقات باید کل اندام را بردارید تا بتوانید برداشتن گسترده ای داشته باشید و همه سرطان را از بین ببرید. این عمل قطع عضو نامیده می شود. اما بیشتر اوقات جراح می تواند بدون قطع عضو، سرطان را برطرف کند. به این عمل جراحی نجات اندام گفته می شود.

هنگام استفاده از گزینه های درمانی، بحث در مورد مزایا و معایب هر یک از انواع جراحی ها مهم است. به عنوان مثال، بیشتر افراد نجات اندام را بر قطع عضو ترجیح می دهند، اما این یک عمل پیچیده تر است و می تواند عوارض بیشتری داشته باشد. هر دو عمل هنگامی که از طریق جراحان متخصص انجام می شود دارای نرخ بقای یکسانی هستند. مهم نیست که چه نوع جراحی انجام شود، پس از آن توانبخشی لازم است. این می تواند سخت ترین قسمت درمان باشد. در صورت امکان، بیمار باید قبل از جراحی با یک متخصص توانبخشی ملاقات کند تا بفهمد چه چیزی در این امر دخیل است.

جراحی قطع عضو

جراحی قطع عضو برای برداشتن بخشی یا کل اندام (بازو یا پا) است. وقتی برای درمان سرطان استفاده می شود، قسمتی از اندام همراه با تومور، بعضی از بافت های سالم بالای آن و همه چیز در زیر آن برداشته می شود. در گذشته قطع کامل عضو روش اصلی برای درمان سرطان های استخوان در بازوها یا پاها بود. حال، این عمل فقط در صورت احتیاج و به دلیل انجام ندادن عمل جراحی نجات اندام، مورد احتیاج است. به عنوان مثال، در صورتی که برداشتن گسترده ای به معنای از بین بردن اعصاب، شریان ها یا ماهیچه های اصلی باشد که اندام بدون آن ها عملکرد خوبی نشان نمی دهد، ممکن است به قطع عضو احتیاج باشد.

جراحی نجات اندام

هدف از جراحی نجات اندام، برداشتن همه سرطان بدون قطعن پا یا بازو است. این نوع جراحی بسیار پیچیده است و به جراحانی با مهارت و تجربه خاص احتیاج دارد. چالش جراح این است که کل تومور را حذف کند در حالی که باید تاندون ها، اعصاب و عروق اطراف باقی بمانند. این کار همیشه ممکن نیست. اگر سرطانی به این ساختارها پیشرفته باشد، باید همراه با تومور از بین برود. این مسئله ممکن است گاهی منجر به اندامی شود که دردناک باشد یا دیگر قابل استفاده نباشد. در آن صورت قطع بهترین گزینه ممکن است باشد.

در جراحی نجات اندام، یک برداشت گسترده برای برداشتن تومور انجام می شود. از پیوند استخوان یا آندوپروتز (به معنی پروتز داخلی) برای جایگزینی استخوان از دست رفته استفاده می شود که این پروتزهای داخلی از فلز و مواد دیگر ساخته شده اند. اگر پیوند استخوان یا آندوپروتز آلوده، شل یا شکسته شود، ممکن است به جراحی بیشتری احتیاج باشد. بیماران جراحی نجات اندام ممکن است طی 5 سال آینده به جراحی بیشتری احتیاج داشته باشند و در بعضی موارد احتیاج به قطع عضو داشته باشند.

توانبخشی پس از جراحی نجات اندام بسیار شدیدتر از عمل قطع است. حدود یک سال طول می کشد تا بیماران بعد از نجات اندام پا، دوباره راه رفتن را یاد بگیرند. اگر بیمار در برنامه توانبخشی شرکت نکند، بازو یا پای نجات یافته بی فایده می شود.

جراحی تومور در منطقه ها دیگر

سرطان استخوان پهن در لگن در صورت امکان با برداشتن درمان می شود. در صورت احتیاج می توان از پیوند استخوان برای بازسازی استخوان های لگن استفاده کرد. برای یک تومور در استخوان فک پایین، ممکن است تمام نیمه پایین فک برداشته شود و بعداً با استخوان های دیگر قسمت های بدن جایگزین شود.

برای تومورها در منطقه های مانند ستون فقرات یا جمجمه، ممکن است با خیال راحت بتوانید یک برش گسترده ایجاد کنید. سرطان های موجود در این استخوان ها ممکن است به ترکیبی از روش های درمانی مانند کورتاژ، جراحی برودتی و پرتو درمانی احتیاج داشته باشند.

جراحی کورتاژ

در کورتاژ، پزشک بدون برداشتن بخشی از استخوان، تومور را خراش می دهد. این کار باعث ایجاد سوراخ در استخوان می شود. در بعضی موارد، پس از برداشتن بیشتر تومور، جراح برای تخریب سلول های تومور باقیمانده، بافت استخوانی اطراف را درمان می کند. این کار را می توان با کرایوتراپی یا با استفاده از سیمان استخوان انجام داد.

جراحی کرایوتراپی

برای این روش درمانی، نیتروژن مایع پس از برداشتن تومور در سوراخ باقیمانده در استخوان ریخته می شود. این سرماخوردگی شدید سلولهای تومور را با انجماد از بین می برد. بعد از جراحی کرایوتراپی، سوراخ استخوان را می توان با پیوند استخوان یا با سیمان استخوان پر کرد.

جراحی سیمان استخوانی

سیمان استخوانی PMMA (پلی متیل متیاکریلات) به صورت مایع در سوراخ استخوان قرار می گیرد و با گذشت زمان سفت می شود. این ماده با سخت شدن، گرمای زیادی به بدن می دهد. گرما به از بین بردن سلول های توموری به جای مانده کمک می کند. این اتفاق اجازه می دهد تا از PMMA به تنهایی و بدون جراحی بینی برای بعضی از انواع تومورهای استخوانی استفاده شود.

پرتو درمانی برای درمان سرطان استخوان

پرتو درمانی از پرتو یا ذرات پر انرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. پرتو درمانی خارجی روشی است که پرتو ها از خارج بدن منتقل می شود و روی سرطان متمرکز است. این نوع پرتودرمانی برای درمان سرطان استخوان استفاده می شود. بیشتر سرطان های استخوان در اثر اشعه به راحتی از بین نمی فرایند و احتیاج به دوزهای بالا است. با این حال، دوزهای بالا می تواند به بافت های سالم اطراف و همچنین ساختار های کلیدی (مانند اعصاب و رگ های خونی) آسیب برساند. به همین دلیل از پرتو درمانی به عنوان درمان اصلی در بیشتر انواع تومورهای استخوانی استفاده نمی شود.

بیشتر اوقات، از این روش درمانی برای درمان سرطان های استخوانی استفاده می شود که غیرقابل برداشت هستند، یعنی با جراحی نمی توان آن ها را به طور کامل از بین برد. در صورت یافتن سلول های سرطانی در حاشیه بافت برداشته شده، ممکن است از پرتو درمانی نیز استفاده شود.

انواع پرتو درمانی برای درمان سرطان استخوان

انواع خاصی از پرتو درمانی معمولاً برای درمان سرطان استخوان استفاده می شود. من جمله:

پرتو درمانی با شدت تعدیل شده

پرتودرمانی با شدت تعدیل شده (IMRT) نوعی پیشرفته از پرتودرمانی خارجی است. با این تکنیک، رایانه پرتوهای تابشی را با شکل تومور مطابقت می دهد و می تواند شدت پرتو ها را تنظیم کند. تابش از بسکمک جهات به تومور منتقل می شود تا میزان تابشی را که از طریق یک منطقه از بافت طبیعی عبور می کند، کاهش دهد. این امر باعث می شود ضمن افزایش دوز تابش به سرطان، آسیب ناشی از تابش به بافتهای طبیعی کاهش یابد.

تابش پرتو پروتون

تابش پرتوی پرتون شکل خاصی از تابش است که به جای اشعه ایکس منظم، از پروتون برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. پروتون ها ذرات دارای بار مثبت هستند که در داخل همه اتم ها یافت می شوند. آن ها صدمه کمی به بافت هایی که از آن ها عبور می کنند وارد می کنند اما در از بین بردن سلول های مقصد بسیار خوب هستند. این کار اجازه می دهد تا دوز بالایی از تابش به تومور داده شود بدون اینکه صدمه ای به بافت طبیعی اطراف آن وارد شود. پرتو درمانی با اشعه پروتون به تجهیزات کاملاً تخصصی احتیاج دارد و در همه مراکز درمانی موجود نیست.

عوارض جانبی پرتو درمانی

عوارض جانبی پرتودرمانی بستگی به این دارد که چه ناحیه ای از بدن تحت درمان باشد و چه میزان از اشعه استفاده شود. عوارض جانبی رایج عبارتند از:

* خستگی (بی حالی)

* از دست دادن اشتها

* تغییرات پوستی در ناحیه تحت درمان، از قرمزی و ریزش مو تا تاول و پوسته پوسته شدن

* کم خونی

* حالت تهوع، استفراغ و اسهال (این موارد در صورت تابش اشعه به شکم بیشتر دیده می شوند)

شیمی درمانی برای درمان سرطان استخوان

شیمی درمانی استفاده از داروهایی برای درمان سرطان است. شیمی درمانی سیستمیک است. این بدان معنی است که داروها به جریان خون می فرایند و برای رسیدن و از بین بردن سلول های سرطانی در سراسر بدن گردش می کنند. شیمی درمانی اغلب بخشی از درمان سارکوم Ewing و استئوسارکوم است. شیمی درمانی گاهی اوقات برای سرطان استخوان که از طریق جریان خون به ریه ها و یا سایر اندام ها پیشرفته است نیز استفاده می شود.

داروهایی که برای شیمی درمانی استفاده می شوند

داروهایی که عمدتا برای درمان سرطان استخوان استفاده می شوند عبارتند از:

* دوکسوروبیسین (Adriamycin)

* سیس پلاتین

* اتوپوزید (VP-16)

* ایفوسفامید (Ifex)

* سیکلوفسفامید (Cytoxan)

* متوترکسات

* وین کریستین (Oncovin)

در بیشتر موارد، چندین دارو (2 یا 3 مورد) با هم تجویز می شود.

درمان جایگزین

پزشک ممکن است درمان های جایگزین، که شامل داروهای گیاهی می باشد، را به برنامه درمانی شما اضافه نماید. با این وجود، این کار باید با دقت بالایی انجام شود زیرا بعضی از درمان های جایگزین می توانند در شیمی درمانی و پرتودرمانی تداخل ایجاد کنند.

منبع: سایت دکتردکتر

سایت انیستیتو کانسر البرز

سایت درمانکده

منبع: راسخون