نوروز در قزاقستان؛ از خانه تکانی تا جشن و پایکوبی - تور ارمنستان

نوروز، به معنی روز نو، از جمله جشن های باستانی است که نمادی از ثروت، شادی، عشق و دوستی را محسوب می گردد. این جشن باشکوه باستانی از زمان های گذشته تا به امروز در کشورهای مختلفی برگزار می گردد و با فرارسیدن آن کلیه بدی ها به فراموشی سپرده شده و بخشیده می شوند.

طبق اسناد تاریخی ریشه برگزاری نوروز به دوران قرون وسطی و حتی پیش تر از آن نیز باز می گردد و علاوه بر ایرانیان، اقوام دیگری مانند قزاق ها، ازبک ها و اویغورها آیین بزرگداشت نوروز را از نسلی به نسل دیگر منتقل کرده اند. در این میان، به دلیل تقارن روز بیست و دوم ماه مارس با روز اول فروردین - جشن نوروز - در کشور قزاقستان این ماه به نام مارس نوروز خوانده می گردد. قزاق ها بر این باورند که در این روز ستاره ها در آسمان به نقطه ابتدایی می رسند و همه چیز نو شده و شادمانی زمین را فرا می گیرد.

آداب و رسوم نوروز در قزاقستان

در ایام نوروز کلیه شهرهای قزاقستان اعم از بزرگ و کوچک به مملو از جشن و سرور شده و خیمه هایی بزرگ (yurt) در مرکز شهر به پا می شوند؛ همچنین در داخل هر هیک از این خیمه ها میزهایی بزرگ سفره هایی به دسترخان (deserkhan) قرار داده می شوند.

در کنار این خیمه های نمایش های در مورد فرهنگ و آداب و رسوم قزاقستان برگزار می گردد و مردم ضمن به تن داشتن لباس های زیبای محلی به پایکوبی و پایکوبی با آهنگ های قزاق می پردازند. در این نمایشگاه های فصلی سوغات و هدایا نیز به فروش می رسند.

مردم قزاقستان نیز همانند مردم ایران پیش از سال نو خانه تکانی کرده و بر این باورند که تمیز بودن خانه در آغاز سال نو باعث دور شدن بیماری و بدبختی از اهالی منزل می گردد. همچنین در شب سال نو صاحب منزل دو عدد شمع را در بالای خانه روشن می کند.

همچنین شب پیش از نوروز کلیه ظرف های خانه پر از نوشیدنی هایی مانند شیر، دوغ و غلات می شوند، زیرا مردم قزاقستان معتقدند که این کار باعث افزایش برکت و بارش باران در سال تازه خواهد شد.

از جمله سایر رسوم نوروز در قزاقستان رها کردن اسبی سرکش به همراه عروسکی زنگوله دار راس ساعت سه صبح از طریق جوانان به منظور مژده رسیدن بهار و بیدار کردن مردم است.

در کنار جشن های نوروزی مسابقه هایی سنتی مانند اسب دوانی، آیتیس (مشاعره)، قول توزاق (رقابتی میان مردان و زنان که در صورت برنده شدن زنان آن سال خوب و پربرکت خواهد بود)، کوکپار (برداشتن بز از مکانی تعیین از طریق سوارکار)، آودار یسپاق، قیزقوو و آلتی باقان برگزار می شوند.

غذاهای نوروزی در قزاقستان

در طول نوروز غذاهای متنوع و خوشمزه ای تهیه می شوند، زیرا این کار نمادی از برکت و فراوانی در فرهنگ قزاق است. به همین منظور گاوی را قربانی کرده و غذای ویژه ای از گوشت آن به نام بل کوترر (bell-koterer) تهیه می کنند. از آنجایی که گاو یکی از حیوانات قوی محسوب می گردد، صرف این غذا باعث قدرت مردم می گردد.

همچنین عدد هفت در فرهنگ مردم قزاقستان از اهمیت بالایی برخوردار است و به همین دلیل غذایی به نام کوژه (آش) متشکل از هفت نوع ماده غذایی مانند گوشت، نمک، روغن، پیاز، گندم، کورت (نوعی پنیر) و ایریم شیک (نوعی پنیر محلی) طبخ می گردد. تهیه این غذا به معنی خداحافظی با زمستان و غذاهای زمستانی است.

از جمله سایر غذاهای نوروزی قزاقستان اویقی آشار است که از طریق دختران جوان دم بخت از آخرین به جای مانده گوشت اسب موسوم به سوقیم تهیه کرده و از جوانان موردعلاقه خود پذیرایی می کنند. در مقابل، مردان جوان نیز با هدیه هایی مانند آیینه، شانه و عطر قدردانی می کنند. این هدایا در فرهنگ قزاقستان سلت اتکیتر نام دارد و به معنی علاقه آور است.

حقایق جالب نوروز در قزاقستان

در فاصله سال های 1926 تا 1988 - دوران حکومت جمهوری سوسیافهرستی قزاقستان شوروی - مراسم جشن نوروز در این کشور به صورت رسمی برگزار نمی شد.

در سال 2009 از مورخه بیست و یکم مارس به مدت 3 روز تعطیلات رسمی نوروز اعلام شد.

همچنین در سی ام سپتامبر سال 2009، روز بیست و یکم ماه مارس به صورت رسمی و با نام روز بین المللی نوروز (International Day of Nowruz) در فهرست میراث فرهنگی و معنوی یونسکو ثبت شد.