شبکه های مخفی و دستکاری در فرآیندهای سیاسی ایران - تور ارمنستان

گروه سیاسی خبرنگاران-عبدالله شهبازی؛ سرویس های اطلاعاتی بریتانیا و ایالات متحده آمریکا عوامل اصلی خود را در کودتای 28 مرداد 1332 به هر نامی معرفی کنند، امروزه برای ما شناخت این افراد، که بنیان گذاران و گردانندگان شبکه های مخفی آن سال ها و دهه های پسین بشمار می فرایند، سخت نیست. این کانون با تاروپود سیاست و اقتصاد و فرهنگ جامعه ایران چنان آمیخته شد که حضور سنگین و تأثیرگذار آن، از جمله در تاریخنگاری کودتای 28 مرداد 1332، تا به امروز قابل لمس است. در همین زمینه مطلب زیر بازخوانی از عبدالله شهبازی پژوهشگر ایرانی در خصوص نقش شبکه های مخفی در کودتای 28 مرداد است.

در تاریخچه عملیات کودتا، منسوب به دونالد ویلبر، و منابع مشابه، اسامی نظامیان و غیرنظامیان نامدار یا گمنام، چون حسن ارفع، حسن پاکروان، مظفر بقایی، حسین خطیبی، عیسی سپهبدی، حبیب الله دیهیمی، محمود ارم، حسن علوی کیا و دیگران و دیگران، ناپیدا است. در کتاب هایی که بر مبنای اینگونه اسناد نوشته شده نیز این چهره های متنفذ دنیای پس پرده آن روز از صحنه عملیات کودتا یا محو شده اند یا نقش شان بگونه دیگر روایت شده.

به دلیل این تلاش سنگین برای استتار، تاریخنگاران رسمی کودتا حتی از جرج کندی یانگ نام نمی برند؛ قائم مقام وقت سرویس اطلاعاتی بریتانیا (ام. آی. سیکس) و طراح و فرمانده واقعی عملیات کودتا که از اوائل دهه 1950، بهمراه ژنرال لوسین تراسکات (معاون سیا مستقر در فرانکفورت) و ژنرال رینهارد گیلن (رئیس سازمان اطلاعات نظامی هیتلر که در سال 1945 خود را به ارتش آمریکا تسلیم کرد و اولین رئیس سازمان اطلاعاتی آلمان غربی BND شد)، در خفا به ایجاد و گسترش شبکه های مخفی پیمان تازه تأسیس ناتو در ایران و ترکیه و یونان و ایتالیا و آلمان غربی و بریتانیا و فرانسه و بلژیک و سوئد و برخی دیگر از کشور های اروپایی مشغول بود.

تکاپوی اطلاعاتی به شدت پنهان جرج کندی یانگ، در پوشش تاجر و عضو هیئت مدیره کمپانی مالی کلینورت بنسون، تا زمان مرگ او (9 مه 1990/ 19 اردیبهشت 1369) ادامه یافت.

با توجه به این استتار طبیعی است که تا به امروز بکوشند جایگاه سِر شاپور ریپورتر 97 ساله را همچنان پنهان کنند؛ افسر رابط سرویس اطلاعاتی بریتانیا با محمدرضا شاه از سال 1947/ 1326 و مسئول عملیات صحنه در کودتای 1332 و گرداننده بعدی شبکه های مخفی پیمان ناتو در ایران تا زمان انقلاب اسلامی ایران (1357) و پس از آن.

بدینسان، ایرانیان هیچگاه تاریخ واقعی آن عصر و پیوند آن را با تاریخ روز خود، و شبکه هایی که امروزه همچنان فعال و بسیار قدرتمندتر از دهه های 1320 و 1330 هستند، نخواهند شناخت و با قصه های جنگ حیدری- نعمتی و داستان لاف زنانی، چون برادران رشیدیان و برادران بوسکو سرگرم خواهند بود.

تصویری که از شبکه های پنهان در سال های 1320- 1332 قابل رؤیت است، نشان می دهد که عملکرد این کانون قدرتمند در حیات سیاسی جامعه ایران تا پیش از تصویب طرح سرنگونی دولت مصدق در لندن و واشنگتن مغایر با دیپلماسی رسمی دولت های بریتانیا و آمریکا بود. سیا و ام. آی. سیکس، و شبکه های مخفی همبسته با آنان در ایران، تا پیش از تصویب طرح کودتا، تنها مجوز فعالیت علیه گسترش کمونیسم را داشتند، ولی در عمل به این بسنده نکردند و در قامت نیروی سیاسی مقتدر داخلی به دستکاری در فرایند های سیاسی ایران پرداختند. این شبکه های مخفی، از جمله از طریق ایجاد آشوب های پیاپی، راه تشدید نابسامانی و بغرنج تر کردن تحولات داخلی ایران و لاینحل کردن مناقشه نفت را پیمودند.

این فیل سرکش در تحولات داخلی ایران در پی تحقق اهداف خود بود که از طریق سوق دادن سیر حوادث ایران به سمت کودتا و استقرار دیکتاتوری به دست می آمد. آنان، در موارد متعدد، صحنه های اغراق شده یا غیرواقعی آفریدند که به هراس از حزب توده و سلطه اتحاد شوروی بر ایران دامن می زد و فضای لازم را برای تصویب طرح کودتا در لندن و واشنگتن فراهم می کرد. بعبارت دیگر، شبکه های مخفی فوق از طریق دستکاری در فرایند های سیاسی ایران دیپلماسی رسمی بریتانیا و ایالات متحده را نیز دستکاری و هدایت می کردند.