هیات سیاسی طالبان در تهران به دنبال چه هدفی بود؟ - تور ارمنستان

به گزارش گروه سیاسی خبرنگاران، در روز های گذشته شاهد سفر هیات سیاسی طالبان به تهران به سرپرستی ملا عبدالغنی برادر و دیدار با مقامات کشورمان بودیم. پیش از این، سخنگوی وزارت امور خارجه در نشستی خبر از رویداد داده بود. دیدار مقامات ایرانی با گروه سیاسی طالبان برای اولین نیست و پیشتر هم محمد ابراهیم طاهریان فرد کننده ویژه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در تیرماه سال جاری با ملا عبدالغنی برادر رئیس دفتر سیاسی طالبان، در دوحه دیدار کرده بود. البته لازم به ذکر است که زلمای خلیل زاد که نقش زیادی در حمله آمریکا به افغانستان داشته است، به کنندگی از آمریکا هم با طالبان مذاکره می کند.

با آغاز حمله آمریکا به افغانستان و عراق در سال های 2001 و 2003 حکومت طالبان و رژیم بعث عراق سرنگون شد و بعد ها غربی ها اذغان کردند که ایران بیشترین استفاده سیاسی را از حمله آمریکا به افغانستان برده است چرا که دو حکومت خطرناک و مخالف ایران سرنگون شدند و ایران از حماقت دشمنان خود از جمله آمریکا، صدام حسین و طالبان با آن قرائت خشن از اسلام نهایت استفاده را کرده است. تصویری که افکار عمومی از حکومت طالبان دارند، تصویری منفی است. یکی از این موارد حادثه مزارشریف و شهادت دیپلمات های ایرانی است.

سوال مهمی که در اینجا به وجود می آید آن است که دلیل و ضرورت مذاکره جمهوری اسلامی ایران با هیات سیاسی طالبان چیست؟

حسن هانی زاده تحلیلگر برجسته مسائل منطقه در مورد حضور هیات سیاسی طالبان در ایران گفت: در واقع ایران سعی می کند به نوعی طالبان را مدیریت کند که در بدنه دولت افغانستان قرار بگیرد و از چتر حمایتی آمریکا خارج بشود، با توجه به مذاکرات اخیر که بین طالبان و ایران اجرا شده به نظر می رسد طالبان یکسری تمایلاتی دارد که وارد پروژه دولت سازی و سیاسی شود و به همین دلیل ایران هدفش این است که امنیت در افغانستان بدون دخالت قدرت های خارجی برگزار شود و لذا اهمیت افغانستان برای ایران در برقراری امنیت در این کشور است. امنیت در افغانستان تاثیر مثبتی بر ایران خواهد گذاشت و ناامنی در افغانستان قطعا تاثیر منفی خودش بر مرز های ایران باقی خواهد گذاشت و لذا ایران سعی می کند بدون دخالت آمریکا یک نوع وفاق بین طالبان و دولت افغانستان بوجود بیاورد.

سید حسام رضوی کارشناس مسائل افغانستان کارشناس مسائل افغانستان معتقد است که جمهوری اسلامی ایران با طالبان 1996 قطعا مخالف است، اما با تغییر رویکرد از جانب این گروه مذاکرات جدی از سوی ما اجرا شده است.

رضوی با اشاره به حادثه شهادت دیپلمات های ایرانی در مزار شریف تاکید دارد که واقعه تروریستی مزار شریف بحث جدی است، اما هیچ وقت طالبان ترور دیپلمات های ایرانی در مزار شریف را بر عهده نگرفته است؛ تنها باز مانده حادثه مزار شریف آقای شاهسون است که او بار ها اعلام کرده که ما را گروه های پاکستانی زدند نه طالبان.

محسن پاک آیین کارشناس برجسته مسائل بین الملل و رییس اسبق ستاد افغانستان در وزارت امور خارجه هم در این دیدگاه مشابهی دارد.

با توجه به اینکه هم اکنون هیات سیاسی طالبان در تهران به سر می برند، دلیل و ضروت مذاکرات ایران با این هیات چیست؟ آیا طالبان از آن تفکر خطرناک خود فاصله گرفته اند؟

پاک آیین: طالبان به چند دسته تقسیم شده است. هم اکنون طالبان در افغانستان، یک کلیت یکپارچه نیست. یک طیفی از طالبان، کماکان انگیزه های نظامی دارند، یک طیف دیگر که اکثریت هستند، خودشان را در چارچوب یک حزب ملی در افغانستان تعریف کرده اند و می خواهند از طریق مذاکره به قدرت برسند و نه از طریق نظامی.

در این چارچوب ایران هم دنبال این هست که به استقرار صلح در افغانستان واقعا کمک کند. به همین دلیل هم با همه گروه ها ارتباطات نزدیک دارد. قبلاً با طالبان به خاطر آن رویکرد خشن و ایدئولوژی ضدشیعی که داشت به طور طبیعی ما ارتباطی نداشتیم و بیشتر با گروه های دیگر و دولت های افغانستان ارتباط داشتیم؛ برای استقرار صلح در افغانستان مذاکره می کردیم که صلح به نفع کشور و منطقه ما هم است. در مقطع فعلی که طالبان رویکرد خودش را عوض کرده و با کشور های دیگر مثل آمریکا، روسیه، چین وترکیه و اروپا در حال مذاکره است نباید ایران کنار بماند و با طالبان صحبتی نکند، خیلی به نفع کشورمان نیست، ما هم در چارچوب منافعی که داریم تصمیم گرفتیم که وارد مذاکره با آن بخش سیاسی طالبان بشویم.

در مواردی که گروه طالبان با دولت افغانستان صلح و معاهده ای را نقض کرده چه نظری دارید؟ اصلا می شود به آن ها اعتماد کرد؟

پاک آیین: ببینید آن ها یکسری توافقات با دولت افغانستان داشتند که در مقاطعی نقض کردند مثلا در مواردی می گفتند که دولت افغانستان تعداد زندانیان ما را باید به این تعداد آزاد کند. دولت افغانستان هم تعداد کمتری از این رقم را آزاد کرد و چنین بحث هایی، که آن را نقض کردند، اما این ها ارتباطی با ایران ندارد و بحث های داخلی خودشان است، اما آمدن هیات سیاسی طالبان به ایران با اطلاع و هماهنگی خود دولت افغانستان بوده و ما هم به طالبان گفته ایم که اگر مذاکره ای با شما داریم به عنوان یک گروه در درون افغانستان است که در این زمینه با دولت افغانستان هم هماهنگی می کنیم؛ بنابراین همانگونه که گفته شد و کارشناسان هم تاکید کردند ایران باید امنیت افغانستان را امنیت خود بداند و ایران به عنوان کشوری که همیشه به ثبات و امنیت منطقه توجه داشته و سیاست های ثبات بخش را پیگیری کرده است با توجه به تغییر رویکرد سیاسی طالبان برای ثبات و برقرای امنیت، با هماهنگی و اطلاع دولت افغانستان وارد مذاکره با هیات سیاسی طالبان شده است و هم چنان که علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ملی گفته است: ایران جریانی که با جنگ به حاکمیت برسد را به رسمیت نمی شناسد بر انجام مصاحبه های بین اقوام و گروه های افغانستانی و مقابله با قدرت دریافت داعش در افغانستان تاکید و توجه دارد.

علاوه بر این اشاره ملاعبدالغنی برادر به بدعهدی های ترامپ در اجرای توافقنامه صلح در دیدار با مقامات ایرانی و هم چنین دیدگاه رئیس هیات سیاسی طالبان که گفته است ما به آمریکا اعتماد نداریم و با هر جریانی که مزدور آمریکا باشد، می جنگیم. در کنار موارد گفته شده طالبان را به این نتیجه رسیده است که برای مصاحبه و مذاکره به تهران سفر کنند.